Σε μόνιμη διαμάχη με τους συγχρόνους του, ο J. -J. Rousseau σφυρηλάτησε μια φιλοσοφία συνδεδεμένη με τα μεγάλα κοινωνικά, πολιτισμικά και ιδεολογικά ρεύματα της εποχής του, αιώνα των Φώτων, μια σκέψη πολιτική και μια γραφή που θα ασκήσουν μεταγενέστερα μία βαθύτατη επίδραση. Στον Αιμίλιο, «έργο κλειδί για τον πολιτισμό μας», όπως χαρακτηριστηκε από τους μελετητές του, εκθέτει τις απόψεις του περί αγωγής.
Η παιδαγωγική του θεμελιώνεται σε δύο μεγάλες αρχές: την απομάκρυνση του παιδιού από την ολέθρια επιρροή της κοινωνίας και την ανάπτυξη της ελευθερίας. Ο πλούτος, το θεωρητικό ενδιαφέρον και ο ζωογόνος ρόλος αυτού του κειμένου σήμερα το καθιστούν απαραίτητο όχι μόνο σε παιδαγωγούς, κοινωνιολόγους και φιλοσόφους, αλλά και σε κάθε σκεπτόμενο άνθρωπο. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)