Ο παρών συλλογικός τόμος αποτυπώνει τη συζήτηση που αναπτύχθηκε στο Διεθνές Επιστημονικό Συνέδριο με τίτλο "Το Πανεπιστήμιο στον 21ο αιώνα: Όραμα, Προβλήματα και Προοπτικές", που διοργάνωσε η Πανελλήνια Ομοσπονδία Συλλόγων Διδακτικού και Ερευνητικού Προσωπικού (ΠΟΣΔΕΠ) στην Αθήνα, στις 23-25 Απριλίου του 2010.
Στο πρώτο μέρος συγκεντρώνονται εισηγήσεις/μελέτες που αναφέρονται στην αποτίμηση των εξελίξεων, των οπτικών και εμπειριών σε σχέση με τα θεσμικά αλλά και στοχοθετικά πρότυπα που ανακύπτουν από τη διεθνή -και κυρίως ευρωπαϊκή- πραγμα-τικότητα, με ιδιαίτερη έμφαση στις αρχές και τις αξίες του πανεπιστημίου, τη διοικητική αυτονομία και την απόδοση λογοδοσίας, τη διασφάλιση της ποιότητας, τη φοιτητο-κεντρική μάθηση, αλλά και την έρευνα.
Στο δεύτερο μέρος, και εστιάζοντας στην ελληνική ανώτατη εκπαίδευση, αναδεικνύονται οι παράγοντες που διαμόρφωσαν το υπάρχον σύστημα και σφράγισαν την πορεία εξέλιξής του, ενώ ταυτόχρονα διερευνώνται οι προοπτικές του. Τα ζητήματα της διακυβέρνησης, της αυτοτέλειας και της αυτοδιοίκησης του δημόσιου πανεπιστημίου βρίσκονται στο επίκεντρο του σύγχρονου προβληματισμού, καθώς και ζητήματα που σχε-τίζονται με το περιεχόμενο και την οργάνωση της έρευνας.
Έχει ενδιαφέρον να σημειωθεί πως στις 23 Απριλίου του 2010, την ημέρα έναρξης των εργασιών του συνεδρίου, ανακοινώθηκε η προσφυγή της Ελλάδας στον μηχανισμό στήριξης. Στις πρόσφατες οδυνηρές οικονομικές και κοινωνικές εξελίξεις, η αναγκαιότητα αναζήτησης του οράματος για το πανεπιστήμιο του 21ου αιώνα, μέσα από τη διαδικασία αναγνώρισης και αντιμετώπισης των προβλημάτων της ανώτατης εκπαίδευσης, δεν συνιστά άσκηση επί χάρτου αλλά επιτακτικό αίτημα που μπορεί να συμβάλει αποφασιστικά στην υπέρβαση της κρίσης. (Από την παρουσίαση της έκδοσης)